Âm phản xạ là gì

Khi các bạn hét thật to trong một hang động lớn, bạn sẽ nghe được tiếng hét của mình vọng lại. Đây là hiện tượng âm phản xạ, có những đặc điểm như: âm thanh được phát ra từ một nguồn gốc, sau đó được phản xạ lại từ một bức tường hoặc một bề mặt khác. Cùng tìm hiểu về âm phản xạ hoạt động như thế nào và cách thức hoạt động của âm phản xạ qua bài viết này.

Âm phản xạ là gì

Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ. Âm phản xạ là một hiệu ứng âm thanh được tạo ra khi một sóng âm đi qua một vật thể và bị phản hồi lại. Tiếng vang là một loại âm phản xạ được tạo ra khi một sóng âm đi qua một vật thể và bị phản hồi lại. Tiếng vang có thể được tạo ra bởi các vật thể như các tường, cửa sổ, cột điện, cột cầu, những bề mặt có độ phẳng cao

Khi nào có âm phản xạ tiếng vang

Để có thể xảy ra hiện tượng phản xạ âm thanh, cần có một mặt chắn âm thanh. Ví dụ như khi chúng ta nói chuyện trong lớp học, âm thanh truyền từ người nói sang người nghe không có mặt chắn nào, nên không thể xảy ra hiện tượng phản xạ âm thanh. Tuy nhiên, nếu âm thanh truyền đi gặp phải một mặt chắn, như một tường, sàn nhà, hoặc bề mặt của một vật thể, thì âm thanh sẽ vang vọng lại và được tính là phản xạ âm thanh.

Môi trường truyền âm

Nếu các em đã tìm hiểu qua về âm thanh. Chắc hẳn các em sẽ biết không phải môi trường nào cũng có thể để âm thanh truyền đi. Đây chính là lý do chúng tôi quyết định đem đến cho các em những thông tin này khi tìm hiểu về phản xạ tiếng vang. Âm thanh chỉ có thể truyền đi và phản xạ lại trong môi trường truyền âm. Các môi trường cho phép âm thanh đi qua như rắn, lỏng, khí mới có thể xuất hiện điều này. Môi trường không khí là nơi dễ xảy ra sự phản xạ âm thanh nhất.

Chúng ta thường thấy những âm thanh vang vọng lại khi đi vào hang núi. Âm thanh chúng ta nói truyền đi trong không khí, sau đó vọng lại. Vận tốc truyền âm trong các môi trường là khác nhau. Điều này cũng quyết định đến việc phản xạ tiếng vang là nhanh hay chậm. Vì xét trên thực tế, âm thanh vẫn phải truyền đi mới có thể vọng lại. Vận tốc âm thanh truyền đi và vọng lại phụ thuộc vào vận tốc của môi trường truyền âm. Các em nên nhớ vận tốc trong từng môi trường truyền âm để làm bài một cách chính xác nhất.

Vật phản xạ âm tốt bao gồm những gì

Để nghe được tiếng vang, mặt chắn âm thanh phải được chọn lựa kỹ càng. Những vật phản xạ âm tốt sẽ giúp chúng ta dễ dàng nghe được tiếng vang, trong khi những vật phản xạ âm kém sẽ không cho phép chúng ta thấy phản xạ âm. Chúng ta biết rằng, khi âm thanh gặp phải mặt chắn, nó mới phản xạ ngược lại.

Khi chúng ta đứng trong những ngôi nhà mới xây, thí nghiệm vật lý cho thấy rằng âm thanh sẽ phản xạ tốt hơn trên các bề mặt nhẵn như bức tường phẳng lỳ, vách đá thẳng dựng đứng, mặt gương, mặt đá hoa,… Điều này làm cho chúng ta có thể nghe được tiếng vọng lại khi nói. Âm thanh được truyền đi trong không khí, sau đó bị phản xạ lại bởi bức tường và truyền đến tai ta.

Những vật có bề mặt xù xì, gồ ghề thường sẽ phản xạ âm kém hơn, vì vậy được gọi là vật cách âm, vật hấp thụ âm thanh. Khi âm thanh truyền đi gặp phải bề mặt xù xì, nó sẽ bị làm nhỏ và không gây ra tiếng vang. Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su đều là những vật có khả năng hấp thụ âm thanh. Việc có tiếng vang hay không phụ thuộc nhiều vào bề mặt phản xạ.

Bài tập vận dụng lý thuyết phản xạ tiếng vang

Đối với chủ đề này, các em thường gặp dạng bài trắc nghiệm. Những câu hỏi thực tế hoặc kiểm tra lý thuyết sẽ được đặt ra. Vật lý 7 không yêu cầu phải tính toán độ lớn của âm phản xạ, nhưng các em vẫn nên học, hiểu và ghi nhớ những kiến thức chung. Một số dạng bài thực tế yêu cầu các em giải thích về âm thanh phản xạ. Để làm bài tập, các em chỉ cần ghi nhớ kiến thức lý thuyết và giải thích hiện tượng thực tế.

Dựa vào các ví dụ thực tế đã được liệt kê ở trên, học sinh có thể ghi chép lại và tự lý giải tại sao có tiếng vang trong trường hợp đó hoặc tại sao lại không xảy ra tiếng vang khi gặp các đồ vật chắn. Đây là một dạng bài tập vận dụng kiến thức thực tế kết hợp với lý thuyết, nên nếu học sinh hiểu và nhớ được kiến thức, các câu hỏi trong bài tập Vật lý 7 sẽ không khó.