Xyanua là gì

Xyanua là gì? Nó được sử dụng trong một số quá trình khai thác vàng và kim loại vì nó có khả năng nảy mòn các kim loại trong mỏ và cho phép chúng ta tách chúng ra để sử dụng. Tuy nhiên, sử dụng Xyanua cũng có một số rủi ro cho môi trường và sức khỏe con người nếu không được quản lý đúng cách. Xyanua có thể gây tổn hại cho các sinh vật và cây cối trong môi trường và cũng có thể gây hại cho con người nếu hại chất này tiếp xúc với da hoặc được hít vào hệ thống phổi.

Tìm hiểu Xyanua là gì 

Xyanua là NaCN (Sodium Cyanide) là một chất độc có tác dụng bào mòn protein và khiến các tế bào không thể tái tạo. Nó có thể được sử dụng trong một số quá trình khai thác vàng và kim loại nhưng cũng có thể gây tổn hại cho môi trường và sức khỏe con người nếu sử dụng sai cách.

Xyanua là một hợp chất hoá học có chứa nhóm xyano (C≡N) , gồm một nguyên tử cacbon liên kết ba với một nguyên tử nitơ.

Đây là một chất rất nguy hiểm, cụ thể:

– Tiếp xúc một lượng lớn có thể gây tổn hại đến não và tim mạch.
– Tiếp xúc với liều thấp sẽ có các triệu chứng: khó thở, nhịp tim, buồn nôn, ra máu, đau đầu và làm giãn tuyến giáp.
– Chỉ cần 50mg – 200mg xyanua hoặc hít vào 0,2% khí xyanua sẽ làm chết ngay tức thì một người trưởng thành.

Nguồn gốc của Xyanua

Nguồn gốc của xyanua Từ các quy trình công nghiệp: Các nguồn xyanua chính trong nước là chất thải từ khai thác mỏ và các ngành công nghiệp hóa chất hữu cơ. Đặc biệt là trong ngành công nghiệp thép, nó là một chất gây ô nhiễm lớn. Các nguồn khác: xe cộ, công nghiệp hóa chất, nhiên liệu đô thị và thuốc trừ sâu có chứa xyanua. Xyanua được tìm thấy trong các bãi chôn lấp có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. Ngoài ra, xyanua cũng có trong môi trường tự nhiên.

Tính chất cực độc của Xyanua

NaCN là một chất độc rất mạnh. Nó có tác dụng gây chết nhanh chóng và có thể gây tổn hại nếu tiếp xúc với da hoặc hít vào hệ thống phổi. Một lượng nhỏ của NaCN có thể gây ra tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người và có thể khiến người bị nạn chết nếu không được cứu trợ kịp thời. Vì vậy, NaCN là một chất độc rất nguy hiểm và cần được sử dụng với sự cẩn thận và tuân thủ các quy định về an toàn.

Xem thêm những bài viết tương tự:

Hiện tượng búa nước | Nguyên lý và cách khắc phục

PVC là gì? Ứng dụng của nhựa PVC

Những phương pháp nhận biết Xyanua 

Có một số cách để nhận biết NaCN:

1. Mùi hơi: NaCN có mùi hơi chát, giống như mùi hơi của muối.
2. Chất lỏng: NaCN là một chất lỏng trong họa mi, có màu trắng hoặc màu trắng xám.
3. Chất bất chấp nước: NaCN là một chất bất chấp nước, nghĩa là nó sẽ không tan trong nước.
4. Độ pH: NaCN có độ pH cao (lớn hơn 7) trong nước.
5. Tác dụng tức thì: NaCN có tác dụng gây nổi sỏi trong nước và gây cháy đốt khi tiếp xúc với chất dễ cháy.

Lưu ý: Để nhận biết NaCN một cách chính xác, hãy sử dụng các dụng cụ phân tích chất, như ph test-strip hoặc dụng cụ phân tích chất hữu cơ.

Phương pháp sản xuất Xyanua

Đây là chất độc tuy nhiên được dùng khá nhiều và có nhiều ứng dụng nên chất này xuất hiện trong công nghiệp rất phổ biến. Dưới đây là 1 số cách thức trong phương pháp sản xuất Xyanua công nghiệp:

Trong công nghiệp, NaCN được sản xuất bằng cách hấp thụ muối hạt (NaCl) và muối amoni (NH4Cl) trong dung dịch hỗn hợp NaOH và hoặc KOH. Quá trình này có thể được biểu diễn bằng phương trình hóa học sau:

2NaCl 2NaOH -> Na2CO3 Cl2 H2O

2NH4Cl 2NaOH -> Na2CO3 2NH3 2H2O

Sau khi quá trình hấp thụ đã hoàn tất, NaCN được tách riêng từ dung dịch hỗn hợp bằng cách sử dụng các phương pháp ly từ như chứng minh bằng nước hoặc kết hợp với các chất chẩn đoán.

Lưu ý: Sản xuất và sử dụng NaCN yêu cầu kỹ thuật và trang thiết bị chuyên dụng, và phải tuân thủ các quy định an toàn về môi trường và sức khỏe con người.

Cách xử lý khi nhiễm độc Xyanua

Trên thực tế có nhiều trường hợp người ngộ độc xyanua vẫn không biết mình đang nhiễm độc. Dưới đây là một vài dấu hiệu nhận biết và chúng có thể phân chia làm 3 giai đoạn như sau:

– Giai đoạn 1: Giai đoạn này, người bị ngộ độc có dấu hiệu lo âu, hoảng loạn, thở nhanh và lú lẫn.

– Giai đoạn 2: Cơ thể sẽ bắt đầu có dấu hiệu khó thở, co giật, hạ huyết áp do tình trạng mất tuần hoàn khí.

– Giai đoạn 3: Giai đoạn cuối, cơ thể giảm tương lực cơ do rối loạn phản xả gây co giật, hạ oxy trong máu và dẫn đến tử vong. Nếu thấy cơ thể có một trong số các triệu chứng trên, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được chữa trị kịp thời. Xyanua là một chất độc có khả năng phản ứng nhanh chóng và nạn nhân sẽ chết nếu không được điều trị ngay chỉ 2 giờ đồng hồ sau nhiễm độc.

Những ứng dụng và kiến thức tiêu biểu của chất Xyanua

1. Là chất độc: NaCN có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến cơ thể con người khi tiếp xúc với da hoặc hô hấp.
2. Sử dụng trong công nghiệp: NaCN được sử dụng trong các ngành công nghiệp như chế tạo vải, in ấn, và sản xuất bạc.
3. Chức năng trong hợp kim: NaCN có thể được sử dụng trong sản xuất hợp kim vào sản phẩm bằng cách giải phóng kim loại từ các hợp chất.
4. Tác dụng với các chất khác: NaCN có thể giải phóng hydrogen (H2) từ các hợp chất hạt nhân và có khả năng phản ứng với các chất khác để tạo ra các hợp chất mới.

Những thông tin thêm về xyanua 

1. Xyanua là một trong những chất độc nhất trên Trái Đất
   Chỉ cần khoảng 50 – 200mg xyanua thâm nhập qua đường hô hấp cũng có thể giết chết một người khoẻ mạnh.
2.  Xyanua là hoá chất nguy hiểm nhất trên trái đất
   Nó có thể tồn tại dưới nhiều dạng: thể rắn, lỏng, hoặc khí, xuất hiện ở khắp mọi nơi trong thực phẩm và cây trồng, kể cả trong thuốc lá hay khói từ nhựa cháy.
3. Khí hydro xyanua không màu nhưng có vị đắng giống quả hạnh nhân 
   Thế nhưng chỉ có 40% dân số thế giới có khả năng cảm nhận được mùi vị này.
4. Chỉ cần hít khoảng 0,2% khí hydro xyanua cũng làm bạn chết trong vòng 1 phút
   Xyanua có khả năng ngăn cản quá trình sử dụng oxy của cơ thể con người nên dù với số lượng ít cũng khiến phổi, tim bị tổn thương và kết quả là chết.